Anaesthesia, Trauma and Critical Care (ATACC) cursus

Door Thomas Ottens, AIOS Anesthesiologie en deelnemer.
 
Na in het eerste opleidingsjaar reeds Advanced Life Support en Advanced Trauma Life Support te hebben gevolgd zocht ik een geavanceerde traumacursus. Verschillende collega’s hadden in de afgelopen jaren al vol enthousiasme verteld over ATACC, een driedaagse cursus met ruime aandacht voor prehospitale zorg en intensive care na trauma.  Omdat juist deze twee aspecten van de urgentiegeneeskunde mijn interesse hebben, meldde ik me aan via de website.
 
Het course manual is gratis te downloaden als e-book via de Apple iBooks store of als PDF. Hiermee steunt ATACC het principe van free open-access medical education (FOAMed). Het is niet nodig om het boek uit het hoofd te leren volgens ATACC, het dient als referentie. ​

​​​De cursuslocatie is een trainingscentrum van de brandweer van Cheshire, een landelijke streek ten zuiden van Manchester. Er is niet veel accommodatie in de buurt van de cursuslocatie, dus logeer ik in een bed & breakfast in een naastgelegen dorp. ’s Ochtends start de cursus om 7:45, strak op tijd. Het valt direct op hoe divers het cursuspubliek is. Er zijn cursisten van de Brandweer en verschillende soorten artsen van allerlei ervaringsniveau. Hoewel de meeste cursisten Brits zijn, zijn er ook een aantal internationale gasten waaronder verschillende andere Nederlandse AIOS Anesthesiologie. Bij binnenkomst worden de cursisten verdeeld in teams. Daar hoort een armband met een nummer en de teamkleur bij. Het team werkt tijdens de hele cursus samen. Er wordt duidelijk nadruk gelegd op het belang van goed op elkaar ingespeelde teams, waarbinnen de teamleden weten wat men van elkaar kan verwachten. Dit blijkt aan het eind van de cursus niet alleen praktisch, maar ook heel gezellig; bij de uitreiking van de certificaten juichen de teamleden elkaar enthousiast toe is de teamgeest duidelijk voelbaar.
​ 

​​Op dag 1 zijn er verschillende lectures, de meeste niet langer dan 20 minuten. De sprekers hebben hun lezingen strak ingestudeerd, er is niet of nauwelijks uitloop. De presentaties zien er strak uit, bevatten weinig tekst en veel illustraties en video’s. Tussendoor vindt op de eerste ochtend direct een demonstatie plaats op het parkeerterrein. Ook wordt er door ieder team een eerste, kort scenario gespeeld. Geen ruimte voor softe casuïstiek: ons slachtoffer is een jonge vrouw die door een bende is mishandeld met een honkbalknuppel en bewusteloos is achtergelaten op straat. Er wordt een stevige lunch geserveerd; het is tenslotte wél een brandweerkazerne. Als de fish&chips erin zitten gaat de dag verder met praktische demonstraties en simulatiesessies in de “immersive simulation room”, waar op drie wanden een ruimte wordt geprojecteerd om het scenario realistischer te maken. Aan het einde van de dag is er een informeel (luidruchtig en amicaal) cursusdiner, waarbij ook het leeuwendeel van de faculty aanwezig is. 

---

​​Op dag 2 en 3 worden er meer scenario’s en demonstraties buiten gedaan. Het “grote” scenario op dag 2 is ronduit spectaculair. Er zijn maar liefst 6 locaties (evenveel als er teams zijn) waar ieder team langsheen rouleert. De casus: een explosie in een fabriek. Er is een ingestorte kelder waar ons team kruipend in het donker tussen de luid schreeuwende lotusslachtoffers tussen het puin vandaan moet zien te slepen. Verderop zijn slachtoffers bekneld in een tunnelsysteem, dat dreigt onder water te lopen. De autoweg langs het complex is een ander scenario: bij de explosie zijn meerdere auto’s op elkaar gebotst. De brandweer knipt voor onze ogen enkele auto’s open waarna het medisch team de slachtoffers trieert en behandelt. Een casualty clearing station scenario oefent triagevaardigheden. 

​Onophoudelijk brengen leden van andere teams slachtoffers vanuit de andere scenario’s naar deze plaats toe. Ambulances halen slachtoffers op en brengen ze naar het “ziekenhuis in de buurt”, waar de kleine SEH wordt overladen met slachtoffers van allerlei herkomst met verwondingen die variëren van schrammen tot  traumatische amputaties en brandwonden. Tot slot lopen overal teamleden rond van command & control, het team dat probeert te inventariseren waar welke hulp nodig is en vooral hoeveel slachtoffers van iedere categorie op welk moment waar zijn. Zo duurt dit "multi-stage scenario" de hele middag. Het is lang geleden dat ik tegelijkertijd zo sterk fysiek én mentaal ben uitgedaagd. Ook op de laatste dag liegen de scenario’s er niet om. Met verschillende innovatieve low-tech trucs is het mogelijk op straat een drainage van een hematothorax te simuleren en wordt bij een slachtoffer voor het oefenen van een coniotomie snel een schapentrachea voorgebonden. Verder zijn er demonstraties van botnaalden, bekkenstabilisatoren, schepbrancards en nog vele andere devices.

​Het is duidelijk dat de organisatoren en de in groten getale aanwezige faculty (bijna 1-op-1) zelf ook erg enthousiast zijn over de cursus. Ze kunnen het af en toe niet laten om de cursus te vergelijken met ATLS. De cursus lijkt er echter nauwelijks op; zelfs het “basis-algoritme” is anders. In plaats van cAcBCDE wordt er gehamerd op MARCH: Major hemorrage, Airway, Respiration, Circulation, Head injury wat natuurlijk min of meer op hetzelfde neerkomt. Aan het einde van de cursus zit dit er goed ingehamerd. Kleine zakkaartjes met het algoritme en een intubatie-checklist steunen het geheugen.

​​Op de derde dag wordt er nog een multiple-choice-toets afgenomen. De rest van de beoordeling is een zogenaamde “rolling exam” , bij de verschillende scenario’s wordt bijgehouden of iedere teamlid heeft geoefend met de rol van teamleider en allerlei vaardigheden. Iedereen slaagt. Na uitreiking van de certificaten is op zondag om 19:30 de cursus afgelopen. Ik vertrek vermoeid maar tevreden. Dit is de leukste cursus die ik tot nu toe heb gedaan.

---

Pro’s:

• Professioneel georganiseerd, mooi digitaal course manual
• Cursisten van allerlei achtergrond
• Heel grote faculty met enkele zeer ervaren urgentiegeneeskundigen van allerlei achtergrond
• Europese werkwijze, lijkt veel meer op “onze realiteit” dan waar de principes van ATLS op gemaakt zijn
• Korte, strak ingestudeerde lectures, waardoor het makkelijk is de aandacht erbij te houden
• Veel verschillende scenario’s zowel buiten als binnen
• Vaardigheidsdemonstraties in kleine groepen
• Realistische en innovatieve simulaties
• Geweldige sfeer, veel aandacht voor teamwork en Crew Resource Management

Con’s:

• Best lastig bereikbaar, het is nog ruim een uur reizen vanaf Manchester Airport en er is niet veel geschikte accommodatie in de buurt
• Hele lange en vermoeiende dagen